Kiedy słyszymy od kogoś, że chciałby pracować w zoo, to pierwsze co przychodzi na myśl, to bycie opiekunem zwierząt. Przebywanie wśród tych niesamowitych, różnorodnych stworzeń, możliwość bezpośredniego kontaktu marzy się wielu osobom. Jednak czy aby na pewno praca opiekuna na tym się opiera? Kto jeszcze pracuje w zoo, a nie do końca jest zauważany przez zwiedzających?
Praca opiekuna to nie głaskanie zwierząt
Skoro poruszyłam już na początku ten konkretny zawód, to opowiem o nim trochę więcej, bo zapewne zaciekawia on największe grono osób. Aby stać się pielęgniarzem zwierząt w zoo, to najmilej widziane jest wykształcenie w kierunku biologii, zootechniki i weterynarii. Zdarza się również, że wystarcza odpowiednie doświadczenie. Ważne jest zaangażowanie, chęć nauki i moim zdaniem pasja. Wydaje mi się, że opiekun to zawód, który powinien wynikać z pasji i miłości do zwierząt. Nie jest to łatwa praca. Po pierwsze – trzeba być dyspozycyjnym we wszystkie dni w roku: również soboty, niedziele i wszystkie święta. Nasi podopieczni potrzebują nas codziennie. Po drugie – bywa naprawdę ciężką pracą fizyczną. Trzeba oczywiście sprzątać wybiegi, a wywiezienie na taczce odchodów większych zwierząt, w szczególności słonia, może być dla niektórych wyzwaniem. Także czyszczenie basenów, wymiana podłoża, czy też montowanie różnorakich urozmaiceń wybiegów. Nawiązując do bezpośredniego kontaktu ze swoimi podopiecznymi, nie jest możliwe, żeby pogłaskać geparda czy też przytulić lub karmić z ręki szympansa. Wiele gatunków zwierząt żyjących w ogrodach zoologicznych należy do kategorii niebezpiecznych lub bardzo niebezpiecznych, a co za tym idzie, nie ma możliwości, by pracownik wchodził na wybieg, na którym w danym momencie znajduje się dzikie zwierzę. No właśnie – dzikie. Chcemy, aby takowymi pozostały. Pamiętajmy o tym, że mieszkańcy zoo to stworzenia, które nie są oswojone, lecz przyzwyczajone do obecności człowieka i ewentualnej współpracy z nim. Żeby nie było, że praca pielęgniarza zwierząt to tylko obowiązki i zakazy, to należy podkreślić, że osobom kochającym zwierzęta daje ona dużo satysfakcji. Myślę, że wiele opiekunów nie chciałoby zamieniać swojej pracy na żadną inną.
Kto tu rządzi?
Pewnie nikt z nas nie ma wątpliwości, że miejsce takie jak ogród zoologiczny potrzebuje dyrektora. To osoba, która podejmuje najważniejsze decyzje, reprezentuje swoją placówkę publicznie i w innych instytucjach, podpisuje wiele różnych papierów. Dyrektor to swego rodzaju wizytówka tego miejsca i zazwyczaj najbardziej rozpoznawalna osoba z całej kadry. Powinna (u nas oczywiście jest ) być kimś, do kogo można zwrócić się w razie jakichkolwiek zapytań, czy też problemów. Bycie dyrektorem zoo to bardzo odpowiedzialna i niełatwa „robota”.
Powracając do hodowli
O samych opiekunach napisałam już dosyć sporo, jednak w dziale hodowlanym pracują także kierownicy poszczególnych sekcji oraz osoba zajmująca się dobrostanem zwierząt. Mamy sekcję zwierząt drapieżnych, kopytnych, ptaki oraz małpy i gady. Kierownicy oczywiście rozdzielają i nadzorują pracę opiekunów. Oprócz tego zajmują się np. wymianą i organizowaniem transportu zwierząt. Wszystko to ma swoje ścisłe procedury, których należy się trzymać. Zwierzęta z ogrodów zoologicznych nie są kupowane lecz sprowadzane z innych zoo po decyzji koordynatora konkretnego gatunku.
Specjalista ds. dobrostanu zwierząt jest bardzo świeżym stanowiskiem. W Gdańskim Ogrodzie Zoologicznym zostało ono powołane jako pierwsze w Polsce. Monitorowanie zachowań zwierząt pozwala na ocenienie ich stanu zdrowia, zarówno fizycznego jak i psychicznego. A obydwa te aspekty są bardzo ważne i musimy o nie dbać. Więc kiedy zauważa się jakiekolwiek niepokojące objawy, to zaleca się wprowadzenie dodatkowych działań.
Kiedy kotek jest chory
Właściciele zwierzaków zapewne wiedzą jak istotna jest opieka zdrowotna naszych pupili. Chcemy, aby były one szczęśliwe, zdrowe, by żyły z nami jak najdłużej. Niepokoją nas zmiany w ich zachowaniu, które mogłyby świadczyć o tym, że coś je boli i nie czują się najlepiej. Podobnie jest z dzikimi mieszkańcami zoo. Dzięki codziennej obserwacji możemy zauważać takie rzeczy i działać. A dokładnie zaczynają działać weterynarze. Ich zadaniem jest leczenie wszystkich gatunków zwierząt zamieszkujących ogród zoologiczny, od najmniejszych ptaków, po te największe czy najgroźniejsze jak np. lwy. Paradoksem jest to, że mimo niesienia im największej pomocy w chorobie, to weterynarze bardzo często są najmniej „lubiani” przez większość zwierząt i reagują one nerwowo na ich widok. No cóż, a ilu z nas tak naprawdę lubi wizyty u lekarza?
Ochrona, rekreacja i… edukacja
Edukacja jest jedną z trzech najważniejszych misji zoo. Jako, że pierwszy artykuł na tym edublogu był poświęcony właśnie pracy edukatora – to chyba najlepiej was, czytelników tam odeślę, aby się niepotrzebnie nie powtarzać: https://zoo.gdansk.pl/edukacja/edublog/edukator-nie-przewodnik/
Nasze złote rączki
Kiedy nastąpi jakaś awaria, kiedy trzeba zrobić mały lub większy remont lub zbudować coś dla naszych zwierzęcych mieszkańców, ale też innych pracowników – to oni wykazują się tutaj swoimi „mocami”. Stolarze, elektryk, hydraulik, spawacz… Każdy z nich w czymś się specjalizuje i razem tworzą drużynę, która zaradzi na wiele awaryjnych sytuacji w zoo.
Księgowość – nie dla wszystkich czarna magia
Dla wielu osób rachunkowość, faktury, płace to rzeczy, których się obawiamy, nie znamy się na nich i w związku z tym nie bardzo chcemy mieć z nimi do czynienia. Żadna firma, mniejsza czy większa, działalność, czy też placówka nie może się jednak obejść bez księgowości. Robimy zakupy, wynajmujemy usługi, a to wiąże się z wystawianiem faktur, które trzeba rozliczyć. Pracownicy tego działu są szczególnie mało widoczni na zewnątrz, ponieważ ich praca odbywa się tylko w biurze, w budynku administracyjnym. Nie zapominajmy jednak o tym, że nie wszystko co niewidoczne, jest nieistotne.
Aby było nam zielono
Ogród zoologiczny to miejsce, w którym znajdują się przede wszystkim dzikie, zagrożone wyginięciem zwierzęta, ale również w wielu tego typu placówkach bardzo dużą uwagę przykłada się do roślinności. Czy to naszej rodzimej, czy też tej bardziej egzotycznej. O nią oczywiście też trzeba dbać, a u nas rolę tę spełnia dział zieleni. Pracownicy tego działu mają za zadanie np. pielęgnowanie rosnących już u nas roślin, przycinanie żywopłotów, sadzenie nowych gatunków, a w razie konieczności także przycinanie drzew czy gałęzi, które mogłyby zagrażać bezpieczeństwu ludzi czy zwierząt. Bardzo dużo pracy pojawia się w okresie wiosennym oraz jesiennym czyli wtedy, kiedy przyroda przygotowuje się do dużych zmian. W imieniu naszych (i chyba nie tylko) pracowników tego działu bardzo prosimy, aby szanować zieleń oraz pracę tych, którzy o nią dbają.
By było smacznie i zdrowo
Przygotowywanie i wydawanie pożywienia – tym akurat zajmuje się trochę więcej osób, poczynając od tych, którzy przyjmują dostawy do magazynu, potem z niego wydają towar kuchni lub opiekunom. Ktoś również musi to wszystko wyliczać. Zwierzęta w ogrodach zoologicznych mają naprawdę bardzo zróżnicowane diety ze względu na dużą liczbę żyjących tu gatunków. Są i takie, których dieta jest bardzo wymagająca. Zarówno trafiające do nas owoce, warzywa, bakalie, ryby, czy też inne mięso muszą być bardzo dobrej jakości. Jeżeli jest potrzeba przygotowania jakiegoś posiłku w taki sposób, że należy go np. wcześniej ugotować, to tym zajmują się pracownicy kuchni. Zdarzają się nawet i takie sytuacje, w których dla świętujących np. urodziny zwierząt powstaje tam także tort. Oczywiście taki, który składa się tylko z samych zdrowych i odpowiednich dla diety danego gatunku rzeczy. Część posiłków przygotowują już sami opiekunowie, po wcześniejszym ich pobraniu z odpowiedniego miejsca. Zdarza nam się słyszeć, że nasi zwierzęcy podopieczni jadają lepiej niż niejeden człowiek.
Utrzymajmy czystość i porządek
By zwiedzanie naszego zoo było przyjemne dla wszystkich, trzeba dbać o czystość tego miejsca. Jesteśmy wdzięczni tym zwiedzającym, którzy trzymając się zasad, nie śmiecą w nieodpowiednich miejscach i razem z nami dbają w ten sposób o porządek. Nasz ogród odwiedza wiele ludzi, zwłaszcza w okresie letnim, więc dozorcy pracy mają sporo przy wywożeniu śmieci. No tak, ale oprócz śmieci każdego dnia trzeba również wywozić wszystko to, co pozostało po sprzątaniu wybiegów u zwierząt.
W pawilonach oraz budynku administracyjnym przeznaczonym dla pracowników o czystość dbają nasze panie sprzątające. Także dozorcom i sprzątaczkom jesteśmy wdzięczni wszyscy, od zwiedzających po pracowników zoo.
Na koniec świata… no prawie
Ogrody zoologiczne bardzo często zajmują dosyć dużą powierzchnię, gdańskie zoo pod tym względem jest na pierwszym miejscu w Polsce. Rozwożenie karmy, zielonki, siana jest możliwe dzięki pracownikom działu transportu. Często także w środku dnia, w trakcie zwiedzania zoo możecie natknąć się na przemieszczające się tutaj pojazdy właśnie w takim celu. Oprócz „lokalnej” podwózki zdarzają się także większe transporty, np. dotyczące przewozu zwierząt, czy to z innych placówek do nas, czy też odwrotnie.
Świat się zmienia, media też
W dzisiejszych czasach bardzo popularne są media społecznościowe, wiele osób z nich korzysta, nie tylko młodzież. I również my poprzez różne portale staramy się docierać do jak największej liczby odbiorców. Dlaczego? By zachęcić do odwiedzin, ale także, co bardzo ważne, przy okazji w przyjemny dla odbiorcy sposób – edukować. Tym zajmuje się marketing. Działa on nie tylko na płaszczyźnie mediów społecznościowych, ale także na bardziej „tradycyjnym” gruncie, czyli w telewizji, gazetach, radiu i nie tylko. Reklamowanie ogrodu zoologicznego jest również istotną rolą. Im więcej osób o nas usłyszy, im więcej odwiedzi, im więcej przekaże to innym osobom, tym bardziej będziemy mogli propagować misje zoo, o których jeszcze nie wszyscy dobrze słyszeli.
Jeszcze kilka ważnych funkcji
Nie możemy zapominać o takich stanowiskach jak sekretarka, informatyk, czy też kadry. Ktoś odbiera wasze telefony, zajmuje się listowną pocztą, ktoś musi czuwać nad całym naszym sprzętem komputerowym, by w razie czego działać.
Wszystkie te stanowiska są bardzo potrzebne, choć nie wszystkie oczywiste i zauważalne przez osoby z zewnątrz. Wspólnie działamy i tworzymy tę placówkę, jaką jest ogród zoologiczny. Placówkę dosyć charakterystyczną, która by móc trwać i rozwijać się, potrzebuje przede wszystkim ludzi.
