W genezę popularności kapibary musiałam bardziej się zagłębić. Wiem, że „szał” na nią pojawił się może i nawet kilka lat temu, bo niemalże na każdych zajęciach edukacyjnych padało, no i w sumie wciąż pada pytanie o kapibarę – nawet, gdy tematem zajęć są zwierzęta innych kontynentów. Każda grupa chciałaby na żywo zobaczyć tego popularnego gryzonia, przy okazji śpiewając o niej piosenkę. Jednak, gdy pytam uczestników zajęć, czy wiedzą o tym zwierzęciu coś więcej, czy może chcieliby o niej opowiedzieć, to najczęściej pojawiała się cisza albo stwierdzenie, że kapibary są super, bo można ustawiać im pomarańcze na głowie.
Wolałabym jednak, aby taka sława jakiegokolwiek gatunku szła w parze z choćby małą wiedzą na jego temat – tak, aby łączyć przyjemne z pożytecznym. Żyjemy w czasach, w których social media odgrywają bardzo dużą rolę. Ten szybki przepływ informacji, pojawiające się trendy, miejsca do dyskusji i dzielenia się własnymi materiałami, to coś, w czym wiele z nas bierze udział, także ci młodsi. I to wśród nich zapanowała największa „moda” na kapibarę.
Kim właściwie jest kapibara?
Kiedy myślimy o gryzoniach, często na myśl przychodzą myszy, szczury czy może chomiki. Małe, szybkie i dość płochliwe. Kapibara wielka jest największym przedstawicielem tego rzędu. Dorosłe osobniki osiągają długość ciała od 100 do 130 cm, wysokość w kłębie do 60 cm, a ich masa waha się od 35 do 65 kg. Samice są zazwyczaj nieco większe od samców. Ich ciało pokrywa szorstka, brunatna szczecina, a charakterystyczna budowa – beczułkowaty tułów, krótkie kończyny i niemal brak ogona – sprawia, że trudno pomylić je z innym gatunkiem. Chociaż zdarza się, że słyszymy krzyki wołające „kapibara!” przy naszych aguti oliwkowych, które są jednak zdecydowanie mniejszymi gryzoniami.
Kapibara występuje naturalnie w Ameryce Południowej – od Panamy aż po Argentynę – wszędzie tam, gdzie są wilgotne tereny, bagna, rzeki i jeziora. Jest doskonale przystosowana do pływania.
Miłość do wody – nie tylko dla ochłody
Kapibary spędzają dużo czasu w wodzie – kąpiele pełnią kilka funkcji. Po pierwsze, pomagają im w regulacji temperatury ciała, szczególnie podczas upalnych dni. Po drugie, woda stanowi dla nich schronienie przed drapieżnikami.
Kapibary są znakomitymi pływakami i nurkami. Ich nozdrza i oczy są umieszczone wysoko na głowie, co pozwala im wystawać ponad powierzchnię wody, podczas gdy reszta ciała pozostaje zanurzona – podobnie jak u hipopotamów czy krokodyli. W razie zagrożenia potrafią zanurkować i wstrzymać oddech nawet na 5 minut.
Życie towarzyskie i zwyczaje kapibar
Kapibary to zwierzęta silnie społeczne. Żyją w grupach liczących zwykle od 10 do 20 osobników, ale zdarzają się także większe stada liczące ponad 50 zwierząt. W grupie obowiązuje hierarchia, a przewodzi jej dominujący samiec, który strzeże terytorium i kontroluje dostęp do samic.
Ich życie społeczne jest niezwykle rozwinięte. Komunikują się za pomocą szerokiego wachlarza dźwięków – od cichych pomruków i pisków po gwizdy i warczenie. Kapibary także często pielęgnują się nawzajem, liżąc i gryząc sierść innych osobników, co wzmacnia więzi społeczne.
Dieta i sposób odżywiania
Choć są spokrewnione z gryzoniami, ich dieta bardziej przypomina dietę przeżuwaczy. Kapibary są roślinożerne – żywią się głównie trawą, roślinami wodnymi, owocami i korą drzew. Ich układ trawienny przystosowany jest do trawienia dużych ilości włókna roślinnego, dzięki czemu mogą skutecznie pozyskiwać składniki odżywcze z ubogich pokarmów. Podobnie jak niektóre inne zwierzęta roślinożerne, kapibary praktykują koprofagię – czyli zjadanie własnych odchodów. Brzmi nieprzyjemnie, ale ma to sens biologiczny: pozwala im ponownie strawić pokarm i lepiej wykorzystać zawarte w nim substancje odżywcze.
Choć dla wielu z nas pozostaną być może jedynie sympatycznymi bohaterami internetowych filmików, warto pamiętać, że są one ważną częścią ekosystemów Ameryki Południowej. Obserwując je z szacunkiem, możemy odkryć, jak niezwykły i różnorodny jest świat przyrody.
