Zacznijmy od odpowiedzenia na pytanie: Czy jesteśmy w stanie zaplanować płeć młodych?
Powszechnie wiadomo, że płeć potomka zależy od genetyki, w tym od pary chromosomów. Okazuje się, że u niektórych gadów, fakt czy na świecie pojawi się samiec czy samica, zależy również od tego, jak ciepłe było otoczenie jaja w czasie inkubacji zarodka. Ten niesamowity proces zachodzi u wszystkich krokodyli oraz u niektórych żółwi i jaszczurek. W przypadku hodowli gadów w warunkach kontrolowanych jesteśmy w stanie przewidzieć i wpłynąć na to, jaki wykluje się osobnik, natomiast w środowisku naturalnym wszystko inicjują siły przyrody.
Czy zawsze kobiety są gorące? Czyli o wpływie temperatury na płeć.
Zakres temperatur warunkujących płeć, dla każdego gatunku może być inny. Przykładowo u żółwia greckiego, temperatury powyżej 32◦C sprawią, że najprawdopodobniej z jaj wyklują się osobniki płci żeńskiej, natomiast poniżej 30◦C – płci męskiej. Przy rozwoju zarodków w temperaturze progowej wykluwają się osobniki obu płci zazwyczaj w proporcji 1:1. W przypadku krokodyli nilowych, na świat wyjdą samce, jeżeli w ich siedlisku występować będzie temperatura od około 31,5◦C do 34,5◦C. Zakresy poniżej, jak i powyżej tych temperatur, sprawią, że pojawią się jedynie samice. Tak samo sytuacja wygląda u kajmanów szerokopyskich.
Oprócz podziwu, jaki budzi temperaturowa determinacja płci, może nieść ona ze sobą pewne zagrożenia…
Wzrost średnich temperatur na Ziemi oraz zanieczyszczenie procesami przemysłowymi wód, które są siedliskiem gadów, może mieć głęboki wpływ na proporcję osobników obu płci. Podwyższenie ciepłoty wylęgarni tych zwierząt sprawi, że wśród m.in. wymienionych żółwi i krokodyli pojawiać zaczną się tylko samice. Obserwując sytuację z perspektywy długoterminowej, taki brak równowagi obniży różnorodność genetyczną i w konsekwencji zagrozi wymarciem gatunków. Zmiana proporcji płci potomstwa w okresie kilku lat u gadów jeszcze nie oznacza ich nieodwracalnego końca, natomiast warto być świadomym, ostrożnym i stale czujnie prognozować zagrożenia populacji pod wpływem ocieplania klimatu.
O tych i o wielu innych ciekawostkach prosto z gadziego świata, możecie dowiedzieć się więcej, zapisując się na zajęcia edukacyjne pt. „Co ssak o gadzie wiedzieć powinien?”. Poruszamy tam tematy m.in. podobieństwa naszych gadów do dinozaurów, ich przystosowań do środowiska oraz problem nielegalnych pamiątek wykonanych z zagrożonych wyginięciem zwierząt. Zapraszamy również do bliższego poznania wymienionych wyżej gatunków, które znajdziecie w Pawilonie ptaków i gadów w naszym ZOO.
